Rycerskie dzieje Świebodzic ▪ Rafał Wietrzyński

Opublikowano: 9 marca 2015, Odsłon: 3 237
  • Rycerskie dzieje Świebodzic

    Świebodzice 2014

    Stan rycerski odegrał znaczącą rolę w dziejach dawnych Świebodzic. Wielu badaczy uważa, że powstanie naszego miasta powinno łączyć się dzisiaj z napływem na te tereny osadników i rycerzy, którzy szukając lepszych warunków życia i możliwości szybkiego wzbogacenia się, bardzo chętnie osiedlali się tutaj już w XIII stuleciu. Oczywiście zachętę dla nich stanowili sami książęta piastowscy, którzy w wyniku licznych przywilejów (immunitetów) zachęcali przybyszów z Europy Zachodniej (głównie Niemców) do kolonizacji wciąż „dziewiczych” i niezagospodarowanych dotąd ziem Dolnego Śląska.

    Rycerze, którzy od XIII wieku zaczęli pojawiać się na tych terenach, mogli liczyć nie tylko na liczne nadania ziemskie i większą rangę społeczną, ale też wielu z nich wiązało się z dworami panujących tutaj książąt. Mogli oni przez to zyskać intratne stanowiska i urzędy. Wprawdzie napływ obcego rycerstwa i osadników wpłynął bardzo korzystnie na postęp cywilizacyjny dolnośląskiej krainy, stwarzał on jednak duże zagrożenie dla rdzennej ludności tych ziem. Powodowało to powolne wypieranie żywiołu polskiego przez niemiecki, zarówno ze śląskich miast jak i z książęcych dworów. W krótkim czasie – pisze E. Maćkowska – członkowie nowych rodów zdominowali książęce dwory, na których zapanowała niemiecka kultura rycerska, niemieckie obyczaje i niemiecki język. Miejscowi rycerze, chcąc nadal aktywnie uczestniczyć życiu dworu, musieli upodobnić się do obcych przybyszów, stąd też przyjmowali jako własne przynoszone przez nich wzorce kulturowe, imiona oraz język (…) Wielu historyków polskich zawsze dziwiło to, że aktywna w sprawie zjednoczenia Polski rola polityczna książąt śląskich uległa nagłemu załamaniu. Śląsk, który jeszcze w pierwszych latach XIV w. pretendował do roli ośrodka odbudowanego Królestwa, kilka lat później rozpadł się błyskawicznie na drobne dzielnice i poddał czeskiemu zwierzchnictwu. Sytuacja ta tkwiła jak się wydaje w postawie napływowego rycerstwa. Popierało ono wielkie plany polskich książąt, dopóki widziało realne szanse ich realizacji. Gdy niespodziewanie nadszedł dla nich czas klęski, środowisko to było gotowe równie gorąco popierać nowe podziały dzielnicowe – dostrzegając w nich najlepszą perspektywę dla swoich aspiracji życiowych.(1)

    Momentem zwrotnym w historii Dolnego Śląska okazał się wyniszczający najazd tatarski z 1241 r. i klęska rycerstwa polskiego w bitwie pod Legnicą. Dzielnica śląska została wtenczas nie tylko mocno wyludniona, ale też zaprzepaszczono szansę na zjednoczenie Polski pod berłem Piastów śląskich. Ta sytuacja zrodziła szansę dla nowych rycerzy z Europy Zachodniej, którzy wabieni możliwością kariery i awansu, bardzo chętnie garnęli się na służbę u tutejszych władców (Bolesława II Rogatki, Henryka IV Probusa i innych). W taki właśnie sposób pojawili się w Świebodzicach m.in. dwaj legendarni rycerze Merboto i Peczko de Czeteros, których dokumenty historyczne wymieniają pod 1242 r.

    Po przejściu księstwa świdnicko-jaworskiego pod panowanie królów czeskich (1392 r.), zaczęli napływać w te okolice „nowi rycerze”, pochodzący z ziem Korony Czeskiej, co w znacznym stopniu wpłynęło na zróżnicowanie stanu rycerskiego na dolnośląskiej ziemi (przykład zarządców zamku Książ: Benesza Chustnika i Janka z Chocienic). Wtedy też zaczęła kształtować się nowa warstwa rycerstwa śląskiego, którą z czasem zaczęto nazywać „szlachtą”.

    Co dzisiaj zostało po dawnych przedstawicielach stanu rycerskiego w tych okolicach? Na pewno kilka ciekawych zabytków architektury, dawne nazewnictwo tych okolic, stare dokumenty i kroniki oraz bogata i ciekawa historia, o czym Czytelnik będzie mógł się przekonać po przeczytaniu tej książki. Życzę przyjemnej i pożytecznej lektury.

    Przypisy:

    1. E. Maćkowska: Śląskie rody rycerskie i szlacheckie (w: www.powiatgora.pl).

    Rafał Wietrzyński.

    rycerskie_dzieje_swiebodzic_001


    Kategoria: Nowości, Okolice

    Tagi:

  • Dodaj komentarz

    Dodaj komentarz