Friedrich Julius Schmidt – historyk świdnicki ▪ Horst Adler (z języka niemieckiego przełożył i uzupełnił: Edmund Nawrocki)

Opublikowano: 24 maja 2012, Odsłon: 2 902
  • Prawie sto dwadzieścia lat temu, 20 września 1892 roku zmarł w wieku 77 lat w Świdnicy były prorektor (w dzisiejszym pojęciu wicedyrektor) gimnazjum profesor doktor Friedrich Julius Schmidt, którego uważać można za twórcę świdnickiej historii regionalnej. Jego dwutomowa historia miasta Świdnicy „Geschichte der Stadt Schweidnitz” ukazała się w roku 1846 (I tom – 417 stron) i 1848 (II tom – 392 strony) w świdnickim wydawnictwie Ludwiga Heegego. Do dziś jest ona fundamentalnym dziełem dla każdego, kto chce wniknąć w przeszłość naszego miasta.

    Friedrich Julius Schmidt urodził się 27 stycznia 1816 roku we Wrocławiu. W latach 1828-1835 uczęszczał tam do znanego ewangelickiego gimnazjum świętej Elżbiety, a po maturze w przedziale lat 1835-1839 studiował na wrocławskim uniwersytecie języki: łacinę, grekę i niemiecki oraz historię. Był bardzo pilnym studentem, dużo czasu spędzał na czytaniu specjalistycznych publikacji różnych autorów między innymi historyka Śląska Gustava Adolfa Haralda Stenzla oraz historyka literatury Ludwiga Wachlera. W lutym roku 1839 zdał z wyróżnieniem egzamin państwowy uprawniający do nauczania w gimnazjach. W tym samym roku obronił pracę doktorską. Uzyskał jeszcze kwalifikacje do nauczania religii ewangelickiej. Zajął się jednak głównie historią.

    Po odbyciu praktyki i krótkim okresie pracy w Raciborzu, od 1 lipca 1841 roku był nauczycielem świdnickiego gimnazjum. W roku 1857 awansowano go tu na stanowisko pierwszego nauczyciela i powierzono obowiązki wicedyrektora. W roku 1863 otrzymał tytuł profesora za wybitne osiągnięcia naukowe i pedagogiczne. W latach 1864-1868 po śmierci dyrektora gimnazjum, sprawował funkcje dyrektorskie. Nie znalazł jednak poparcia u władz miejskich i dyrektorem mianowano ostatecznie inną osobę. Do przejścia na emeryturę, to jest do dnia 1 października 1886 roku F.J. Schmidt nadal był wicedyrektorem. Odznaczono go pruskim Orderem Czerwonego Orła IV klasy.

    Napisał ogółem kilkadziesiąt artykułów historycznych dotyczących Śląska ze szczególnym uwzględnieniem dziejów miasta Świdnicy i księstwa świdnickiego oraz jaworskiego, z których najwięcej ukazało się w czasopiśmie „Schlesische Provinzialblätter”. Ich rozpiętość chronologiczna jest imponująca i rozciąga się od średniowiecza do połowy XIX wieku czyli czasów dla Schmidta współczesnych. Były to oparte o badania źródłowe studia wstępne do wydanej później historii Świdnicy.

    Z okazji dwustuletniego jubileuszu Kościoła Pokoju opisał Schmidt rozwój protestantyzmu w Świdnicy i historię samego kościoła. Zajął się także dziejami świdnickiego gimnazjum oraz był autorem dwóch podręczników do nauki historii dla uczniów szkół średnich.

    Szczególne zasługi Friedricha Juliusa Schmidta dla historii Świdnicy polegają na tym, że po raz pierwszy w dziejach wykorzystał on bogate zasoby świdnickiego archiwum miejskiego i był tym, który zapoczątkował naukowe badania dziejów miasta. Dzięki niemu po raz pierwszy opublikowano wiele źródeł historycznych. Kładł duży nacisk na formę narracji. Jednak dzisiaj jego styl wydaje nam się zawiły i rozwlekły. Ale jego historia Świdnicy zachęca do dalszych badań dziejów miasta i dostarcza mnóstwo materiału źródłowego, który często uległ już zniszczeniu.

    Dodać należy, że Friedrich Julius Schmidt uczestniczył też bardzo aktywnie w życiu społecznym, religijnym i politycznym Świdnicy. Od roku 1866 był radnym miejskim i członkiem komisji szkolnej. Był też członkiem ewangelickiej rady parafialnej i przedstawicielem powiatów Świdnica i Dzierżoniów w śląskim ewangelickim zgromadzeniu synodalnym. Należał do prominentnych członków loży wolnomularskiej „Herkules”. Żartobliwie zwano go „panującym nad Świdnicą”. Został pochowany na cmentarzu Kościoła Pokoju, a na zachowanym do dziś nagrobku tego wybitnego świdnickiego historyka możemy zobaczyć oprócz tradycyjnych dla sztuki sepulkralnej inskrypcji również najbardziej znane symbole adeptów sztuki królewskiej: cyrkiel i węgielnicę.


    Kategoria: Znani i nieznani Świdniczanie oraz związki wybitnych ze Świdnicą

    Tagi:

  • Dodaj komentarz

    Dodaj komentarz