O niektórych narodzinach w Krzyżowej ▪ Edmund Nawrocki

Opublikowano: 24 maja 2012, Odsłon: 3 647
  • W rejestrze urodzeń kolejnych Urzędów Stanu Cywilnego właściwych dla Krzyżowej spotykamy wpisy dotyczące członków rodziny von Moltke i ich powinowatych czy znajomych.

    Wynika z nich, że 11 marca 1907 roku o godzinie 16.00 w pałacu w Krzyżowej urodził się najstarszy syn właściciela hrabiego Helmutha von Moltke Dorothy z domu Innes, któremu nadano szereg imion. Były to imiona: Louis-James, Wilhelm, Helmuth, Eugen, Heinrich. Ojciec widać życzył sobie, aby przyszłego dziedzica ordynacji nazywać Louis-James, bo kazał podkreślić to imię jako tak zwane imię używane. Jednak później wola ojca, aktywisty nieco ekscentrycznej sekty scjentystów, nie została uszanowana. Syn używał imion Helmuth James i pod nimi wszedł do historii Niemiec.

    W tym samym roku, co dziedzic Krzyżowej, urodził się tutaj 25 czerwca jego kuzyn, Carl-Dietrich Ernst Wilhelm von Trotha. Ojcem jego był pułkownik i dowódca pułku Claus Dietrich von Trohta, a matką – Margarethe z domu von Moltke. Oboje mieszkali w Oleśnicy i zapewne bawili u von Moltków w gościnie.

    Carl-Dietrich przez pewien czas wychowywał się ze swoim kuzynem Helmuthem Jamesem w Krzyżowej. Razem rozpoczęli naukę w świdnickim gimnazjum. Później był członkiem „Kręgu z Krzyżowej”. Nie zginął jednak z rąk hitlerowców, bo jego konspiracyjne związki nie zostały wykryte. Zmarł w  roku 1952.

    Młodszym bratem Helmutha Jamesa był urodzony 23 września 1909 roku Joachim-Wolfgang Friedrich Otto. Imiona te nadano mu dopiero w około 5 tygodni po urodzeniu. W rodzinie nazywano go „Jowo”. Studiował historię sztuki w Berlinie i Frankfurcie nad Menem i uzyskał stopień doktora. Był dyrektorem muzeów, ostatnio w Bielefeld. Zmarł 9 czerwca 2002 roku w Hamburgu przeżywszy 92 lata. Podczas drugiej wojny światowej był oficerem, pod koniec wojny służył w Norwegii.

    Trzecim synem von Moltków był Wilhelm-Viggo Friedrich Eduard (zwany „Willo”). Urodził się 8 maja roku 1911. Zmarł w roku 1987. Został architektem w Szwecji i w USA. Opuścił Niemcy w 1938 roku. Jego ojciec zastanawiał się około 7 tygodni jakie nadać mu imię.

    Nieco krócej, bo tylko około 6 tygodni, zastanawiał się pan ordynat nad wyborem imienia dla ostatniego syna, urodzonego 8 września 1913 roku. Wreszcie nadał mu imiona Carl-Bernhard Friedrich Oswald.

    Syn ten w czasie drugiej wojny światowej służył jako podoficer w 40 pułku łączności lotniczej, w 9 kompanii podsłuchu radiowego. Poległ 30 grudnia 1941 roku gdy samolot, w którym był obserwatorem, został zestrzelony przez Brytyjczyków w północnej Afryce, w Libii, 10 kilometrów na południe od miejscowości Soluch w rejonie Bengazi. Na cmentarzu w Krzyżowej ma symboliczny nagrobek.

    Jedyna siostra Helmutha Jamesa - Asta-Maria Ella urodziła się 9 sierpnia 1915 roku. Miesiąc zastanawiano się jakie nadać jej imię.

    Z wykształcenia była architektem wnętrz. W czasie drugiej wojny światowej pracowała w Krzyżowej na roli, między innymi jako traktorzystka. 6 czerwca 1942 roku wyszła za mąż za Wenda Wilhelma Wolfganga Wendlanda, który nie życzył sobie, aby brała udział w konspiracji.

    Wend urodził się w Rostocku 20 listopada 1912 roku. Był synem właściciela majątku ziemskiego Wilhelma Wendlanda Charlotty z domu Schrobsdorf.

    9 grudnia roku 1943 w szpitalu sióstr Elżbietanek w Świdnicy Wendlandom urodziło się dziecko imieniem Johannes, które było wcześniakiem i miało wrodzoną wadę serca. Zmarło nazajutrz.

    Asta-Maria Ella Wendland zmarła w roku 1993.

    O wiele wcześniej wcześniej, bo 4 stycznia 1913 roku w Krzyżowej odbył się ślub siostry ojca Helmutha Jamesa, czyli jego ciotki. Była nią Monica Maria Paula Erika Ella von Moltke. Panem młodym był urodzony 31 maja 1875 roku właściciel majątku ziemskiego hrabia Friedrich-Wilhelm von Rittberg, zamieszkały w Białowąsie powiat Szczecinek. Rodzicami pana młodego byli tajny radca regencyjny hrabia Oswald Heinrich Richard Ludwig Oskar Hermann von Rittberg i hrabina Hedwig Luise Emma z domu von Enckevort.

    10 lipca 1929 roku gość von Moltków w Krzyżowej, Editha von Hülsen z domu von Schierstädt, żona adwokata Hansa-Karla von Hülsen, zamieszkała w Berlinie, w dzielnicy Wilmersdorf, urodziła dziewczynkę, której nadano aż 7 imion: Friedericke Anna Margot Editha Dorothea Leonora Igenes.

    Nie znaleziono zapisów urodzenia najstarszego syna Helmutha Jamesa imieniem Helmuth Casper. Przyszedł on na świat 2 listopada 1937 roku Natomiast jest zapis narodzin drugiego syna, urodzonego 23 września roku 1941 w Krzyżowej – Conrada Bernharda Petera. Ojciec wymieniony jest jako adwokat i rolnik hrabia James Helmuth von Moltke, a matka – jako Freya Maria Helene Ada z domu Deichmann.

    Freya von Moltke - urodzona 29 marca 1911 roku żyje do dziś i do niedawna bardzo aktywnie uczestniczyła w życiu Fundacji Krzyżowa dla Porozumienia Europejskiego bywając w Krzyżowej i niekiedy zasiadając w kuchni plebanii w Grodziszczu przy „historycznym” bardzo dużym stole.


    Kategoria: Okolice

  • Dodaj komentarz

    Dodaj komentarz