1945.10. Kronika miasta Świdnicy ▪ Franciszek Jarzyna
1 X. Otwarcie pierwszego internatu dla uczniów I LO wraz ze stołówką, przy ul. Zygmuntowskiej 5. Na jego wyposażenie składały się żelazne łóżka wojskowe i sienniki zebrane z byłych szpitali niemieckich. Oplata za pobyt w internacie wynosiła minimum 300 zł, ale uczniowie mogli zamiast pieniędzy dostarczać równowartość w produktach żywnościowych. Internat zamknięto w 1951 roku w związku ze spadkiem liczby uczniów.
1 X. Utworzenie Powiatowego Oddziału Państwowego Urzędu Repatriacyjnego (PUR). Jego kierownikiem został Konrad Bułhak, a pozostałą obsadę stanowili: A. Rogowska – inspektor osadnictwa, S. Szymański – pracownik biurowy i B. Żukowski – organizator i pierwszy kierownik Punktu Etapowego przy Placu Lenina [Plac Św. Małgorzaty], gdzie mieściła się baza noclegowa i stołówka (do końca 1945 roku wydano w niej 38.241 śniadań, 39.698 obiadów i 37.703 kolacje).
1 X. Stanowisko ordynatora Oddziału Ginekologiczno-Położniczego w Szpitalu Miejskim objął dr Edmund Zaporowski.
1 X. Otwarcie pierwszej polskiej drogerii przy ul. Długiej 34/36 (obecnie: ul. Marcelego Nowotki) [Długa].
2 X. Zebranie organizacyjne Towarzystwa Muzyczno-Artystycznego z udziałem ok. 50 osób w Domu Kultury. Postanowiono utworzyć sekcje: chóru, solistów, dramatyczną i muzyczną.
3 X. Przejęcie przez władze polskie obiektów fabryki „Heliowatt”. W następnym roku uruchomiono w nich Fabrykę Liczników i Zegarów Elektrycznych (pierwsza nazwa Zakładów Wytwórczych Aparatury Precyzyjnej).
4 X. Kierownictwo Miejskiej Oczyszczalni Ścieków objął Kazimierz Walczak.
5 X. W lokalu Związku Rewizyjnego przy ul. Pułaskiego 18 odbyło się organizacyjne walne zebranie Oddziału Związku Pracowników Spółdzielczych z udziałem 17 osób. Reprezentowały one istniejące już wówczas spółdzielnie: Garbarską, Ogrodniczą, Przemysłu Ludowego, „Świt” i „Samopomoc Chłopska” oraz Związek Gospodarczy „Społem” i Związek Rewizyjny.
6 X. Poświęcenie i otwarcie Poradni Lekarskiej PCK dla dzieci przy ul. Oświęcimskiej 5 [Ofiar Oświęcimskich].
7 X. W czasie wykonywania obowiązków służbowych poniósł śmierć funkcjonariusz Komendy Powiatowej MO w Świdnicy Zdzisław Gołda.
7 X. Obchód rocznicy powstania Milicji Obywatelskiej. Po mszy w kościele parafialnym do zgromadzonych w Rynku oddziałów MO wygłosili przemówienia: zastępca komendanta MO mjr Miller, prezydent miasta Olczyk, komendant wojenny mjr Sławin, starosta Jedyński i przedstawiciele stronnictw politycznych. Po odśpiewaniu „Roty” nastąpiła defilada przed trybuną honorową. Wieczorem odbyła się zabawa taneczna w salach Domu Kultury przy ul. Jagiellońskiej 5.
8 X. Utworzone zostało Towarzystwo Przyjaciół Żołnierza przez połączenie 2 sekcji opieki nad zdemobilizowanym żołnierzem, prowadzonych przez Referaty Wojskowe przy Starostwie Grodzkim i Powiatowym oraz dokooptowanie członków z różnych instytucji i organizacji. Do zarządu TPŻ weszli: Stefan Popowski (prezes), Antoni Regulski (wiceprezes), Mieczysław Charnicki (skarbnik) i Bolesław Zawadzki (sekretarz). Siedziba TPŻ mieściła się przy ul. Romualda Traugutta 7, w gmachu Urzędu Informacji i Propagandy.
8 X. Utworzony zastał Powiatowy Związek Cechów, którego władze stanowili: Władysław Styła (prezes), Feliks Szczęśniak (wiceprezes) i Bohdan Gorzkowski (kierownik biura). Jednocześnie powstały dwa cechy: rzeźników wędliniarzy (starszy cechu – W. Styła, podstarszy – Marian Gniot, sekretarz – Jan Jędras, skarbnik – Marceli Łaniecki) oraz piekarzy i cukierników (starszy cechu – Tadeusz Puchała, podstarszy – Franciszek Szynalski, skarbnik – Franciszek Hajda, sekretarz – Jan Sobczyk).
8-12 X. Pierwsze polskie przedstawienia w teatrze świdnickim. Zespół teatru z Jeleniej Góry pod dyr. Stefanii Domańskiej zaprezentował komedię Romana Niewiarowicza „Gdzie diabeł nie może”. Wśród wykonawców znajdowali się: Igo Machowski i Adam Hanuszkiewicz. Premiera miała bardzo uroczysty charakter, uczestniczyli w niej przedstawiciele władz miejskich i wojska, wygłoszono okolicznościowe przemówienia.
13 X. W sali teatru odbył się pierwszy koncert polskiego artysty – recital skrzypcowy dyrektora Szkoły Muzycznej Władysława Skawiny.
13 X. Na mieście rozplakatowano „Obwieszczenie” Pełnomocnika Rządu, wprowadzające obowiązek rejestracji dla wszystkich osiedleńców, którym przydzielono w mieście przedsiębiorstwa przemysłowe lub handlowe, a także warsztaty, ogrodnictwa i lokale mieszkalne. Rejestrację przeprowadzał Referat Osiedleńczy mieszczący się w biurze Pełnomocnika Rządu przy ul. Żymierskiego [Grodzka i Komunardów].
17 X. Biblioteka szkolna I Liceum otrzymała pierwsze 8 książek z Kuratorium we Wrocławiu.
18 X. Nadzwyczajne zebranie PPR poświęcone sprawie poprawy warunków życiowych pracowników administracji. Wystosowano memoriał do władz centralnych, postulujący podwyżkę wynagrodzeń.
20 X. W Fabryce nr 1 Zakładów Drzewnych odbyły się wybory do Rady Załogowej. Weszli do niej: Dwornik, Wł. Kurtyka i J. Paździorzowa. W dwa dni później odbyły się wybory do RZ nowo utworzonego związku zawodowego. Wybrani zostali: Jan Wolny, Jan Duda, Grządziel, Biernat i Józef Talaga. Zakłady Drzewne obejmowały: Fabrykę Zabawek i Artykułów Sportowych przy ul. Bystrzyckiej (produkowano tam m.in. rakiety tenisowe „Roland” i „Triumph”), Fabrykę Mebli przy ul. Bolesława Chrobrego 3 (wytwarzano w niej od czerwca 1945 roku szafy, biurka, łóżka, stoliki itp.), Fabrykę Kołków Szewskich przy ul. Częstochowskiej (kołki, kopyta, prawidła i obłogi stolarskie do produkcji płyt), Fabrykę Mebli przy ul. Buczka [Kliczkowska] (stoliki, biurka, meble skrzyniowe). Kierownictwo całego zespołu, podlegającego Zjednoczeniu Przemyślu Drzewnego Okręgu Dolny Śląsk w Jeleniej Górze, mieściło się przy ul. Bystrzyckiej. Zakłady Drzewne przez pierwszych kilka miesięcy nie posiadały ani jednego inżyniera czy choćby technika, stanowiska kierownicze obsadzone były przez rzemieślników. Większość załogi stanowili Niemcy. Surowce sprowadzano za pomocą 2 czołgów otrzymanych z demobilu i przerobionych na ciągniki.
24 X. Zjazd nauczycieli z miasta i powiatu wybrał zarząd Oddziału ZNP w składzie: Jan Gołębiewski (prezes), Władysław Pasek (wiceprezes), Jan Popielas (kier. Wydz. Pedagogicznego), Władysław Damek (kier. Wydz. Pracy Społecznej), Roman Łopacki (kier. Wydz. Finansowego) i Melania Filipowicz. Na zjeździe powołano do życia Spółdzielnię Nauczycielską „Nasz Sklep”, do której zapisało się 33 członków. Otrzymała ona lokal biurowy i sklep na rogu ul. Żymierskiego [Grodzka] i Zamkowej. Sprzedawano w nim artykuły spożywcze na kartki, artykuły gospodarstwa domowego, materiały tekstylne, konfekcję i artykuły monopolowe. Prezesami zarządu spółdzielni byli na zmianę Bronisław Hryciuk i Józef Wilczak, księgową Pelagia Dąbrowska, a kierowniczką sklepu Jadwiga Lewińska (żona nauczyciela). W 1950 roku spółdzielnia została przejęta przez PSS „Społem”.
24 X. Zarząd Stowarzyszenia Kupców, Przemysłowców i Rzemieślników przeznaczył na cele społeczne fundusze uzyskane ze zbiórki ulicznej urządzonej w dniu 21 października i z zabawy tanecznej: na odbudowę Warszawy 10.000 zł, na inwalidów wojennych 5.000, na Klub Sportowy MO 2.000, na Związek Walki Młodych 2.000, na Klub Sportowy „Polonia” 1.000, na PCK 1.000 i na TUR 1.000.
25 X. Zarząd spółdzielni „Świt” postanowił wszystkie ogłoszenia i reklamy zamieszczać w „Wiadomościach Świdnickich” oraz kupować po 40 egzemplarzy tego tygodnika do rozprzedaży w swych sklepach.
26 X. Władze miejskie wystosowały do Pełnomocnika Rządu na Dolny Śląsk pismo z prośbą o przyznanie z puli Ministerstwa Ziem Odzyskanych dotacji w wysokości 1.200.000 zł na wydatki z tytułu wynagrodzeń (250.000), pokrycia należności za dostarczany miastu przez elektrownię prąd (600.000) i koszty organizacji samorządu (350.000).
28 X. Zebranie przedstawicieli związków zawodowych w Domu Kultury. Postanowiono powołać w najbliższym czasie 11-osobową Radę Związków Zawodowych. Na terenie miasta działało już w tym czasie 12 związków zawodowych: Zw. Nauczycielstwa Polskiego, Zw. Pracowników Skarbowych, Zw. Prac. Przedsiębiorstw Miejskich Użyteczności Publicznej, Zw. Prac. Cukrowni, Zw. Prac. Ogrodowych, Zw. Prac. Administracji Państwowej, Zw. Prac. Spółdzielczych, Zw. Prac. Chemicznych, Zw. Prac. Przemysłu Drzewnego, Zw. Prac. Ceramicznych, Zw. Prac. Garbarskich i Zw. Prac. Sądowych.
28 X. Pierwsze „ognisko” harcerskie w sali restauracji „Piast” przy Placu Grunwaldzkim (właścicielem lokalu był ob. Lisiecki).
● W październiku uruchomiony został Ośrodek Zdrowia przy ul. Zielonej (obecnie: Traugutta). Mieściła się tam również Międzyszkolna Poradnia Dentystyczna (kier. dr Wanda Beneszkowa). W listopadzie tegoż roku w Ośrodku uruchomiono poradnię dla kobiet (dr E. Zaporowski), w grudniu poradnię ogólną (dr Oktawia Stefanowska), a w 1946 roku poradnię przeciwweneryczną (dr Tadeusz Basecki) i laboratorium analityczne (laborantka Jadwiga Kamecka).
W październiku otwarta została stołówka dla pracowników Warsztatów Wagonowych. Pierwszym jej kucharzem był Stanisław Cichocki.
Kategoria: Świdnica 1945-1975
Tagi: 1945, październik
