Fabryka Rękawiczek „Gebrüder Herbich” ▪ Piotr Zagała

Opublikowano: 16 maja 2012, Odsłon: 2 502
  • Druga połowa XIX wieku to okres gwałtownego rozwoju przemysłu na terenie Świdnicy. Sprzyjało temu zwłaszcza rozpoczęte w 1867 roku niszczenie fortyfikacji przestarzałej już twierdzy fryderycjańskiej. Na obszarze ongiś pod zarządem wojskowym w stosunkowo krótkim czasie powstało kilkadziesiąt mniejszych lub większych fabryk i zakładów, produkujących szeroką gamę towarów.

    Tylko znikoma ilość tych przedsiębiorstw dotrwała do chwili obecnej i nadal funkcjonuje, inne okazały się efemerydami, kilka zaś zakończyło swój żywot w Świdnicy wraz z upadkiem Rzeszy Niemieckiej. Do ostatniej kategorii należy firma, której założycielami byli bracia Herbich. Jej początki sięgają lutego roku 1882, kiedy to Paul Herbich Richard Herbich wpisali do rejestru firm fabrykę rękawiczek skórzanych, którą nazwali po prostu „Bracia Herbich”. Zakład stanął przy dzisiejszej ulicy Wałbrzyskiej 15. Zatrudnienie znalazło tu początkowo kilkadziesiąt osób, które rozpoczynały pracę o 7.00 rano, a kończyły o 19.00 (w soboty o 17.30). Pracownicy mieli godzinną przerwę obiadową, oraz dwie krótsze pauzy po 30 minut.

    W fabryce odbywał się pełny proces produkcyjny: od surowej skóry po efekt końcowy w postaci doskonałej jakości rękawiczek. Jako produkt uboczny wytwarzano między innymi szelki i kołnierze. Asortyment oferowanych wyrobów stale rósł i był bardzo zróżnicowany. Przekonać się o tym można było w sklepie firmowym, otwartym w 1888 roku w świdnickim Rynku. W tym czasie przy zakładzie istniała też specjalna pralnia rękawiczek.

    Paul Herbich zmarł u schyłku XIX stulecia, w wiek XX wprowadził przedsiębiorstwo jego brat Richard, pełniący też funkcję radnego miasta Świdnicy. Po śmierci Richarda, która nastąpiła przed 1911 rokiem właścicielką zakładu została wdowa po nim, Louise Herbich.

    Od początku istnienia fabryka uczestniczyła w wystawach lokalnych, regionalnych, krajowych i międzynarodowych, gdzie jej wyroby zdobywały medale, dyplomy, nagrody i wyróżnienia (tak było na przykład w Londynie i Amsterdamie). Rękawiczki z firmy „Gebrüder Herbich” dorobiły się niezłej marki zarówno w Niemczech, jak i za granicą, co nie było wcale takie łatwe, zważywszy na fakt istnienia silnej konkurencji (w samej tylko Świdnicy w roku 1905 było 11 innych zakładów tej samej branży).

    Osiągnięciu tak dużych sukcesów sprzyjała stała dbałość o wysoki poziom wykonania i nowoczesną technologię produkcji. Podkreślić wypada również bogactwo oferowanych wyrobów. Katalog z roku 1912 zawiera 109 wzorów rękawiczek i rękawic, które były wówczas w ciągłej sprzedaży. Potencjalni nabywcy mogli zaopatrzyć się w rękawiczki letnie i zimowe, dla dzieci i dorosłych, kobiet i mężczyzn, z wieloma dodatkami, w rozmaitych kolorach. Zdecydowana większość z nich produkowana była z naturalnych skór zwierzęcych (koźląt, jagniąt, świń, łosi, szwedzkich i rosyjskich reniferów). Specjalnością zakładu były najwyższej klasy rękawiczki zamszowe. Wytwarzano również pewną ilość rękawic z bawełny i innych tkanin. Wojskowym proponowano ponad 30 różnych wzorów rękawic do mundurów paradnych, wyjściowych i polowych. Specyficzną ofertę stanowiły wyroby dla służby, lokajów, kierowców, woźniców, dżokejów i myśliwych. Czas prosperity skończył się kiedy wybuchła I wojna światowa. Nastąpiło załamanie eksportu i znaczne ograniczenie produkcji. W roku 1918 na czele firmy stanął Walter Herbich. Pod jego kierownictwem w latach dwudziestych XX wieku dokonano gruntownej modernizacji parku maszynowego zakładu i generalnej przebudowy budynków fabrycznych. Przedsiębiorstwo szczęśliwie przebrnęło przez wielki kryzys gospodarczy z początku lat trzydziestych. Wiosną 1939 roku fabryka zatrudniała 105 osób. W okresie II wojny światowej około 40 mężczyzn powołano do Wehrmachtu, wprowadzono 56-godzinny tydzień pracy, a produkcję przestawiono niemal całkowicie na potrzeby przemysłu zbrojeniowego. W lutym 1945 nastąpiła ewakuacja pracującej części personelu do Berlina. Zakład w Świdnicy przestał funkcjonować i po objęciu władzy w mieście przez polską administrację już nie wznowił produkcji. Obecnie w budynku byłej fabryki gnieździ się miejsko-powiatowa machina biurokratyczna. Tu mają swoją siedzibę następujące instytucje: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna, Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, Powiatowy Zespół do spraw Orzekania o Niepełnosprawności i Ośrodek Interwencji Kryzysowej przy Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie.

    Firma „Gebrüder Herbich” nie zniknęła jednak zupełnie z rynku po zakończeniu działań wojennych. Walter Herbich reaktywował działalność fabryki pod tą samą nazwą w miasteczku Schiltach u stóp gór Schwarzwald.

    Dokumenty z Fabryki Rękawiczek „Gebrüder Herbich”.


    Kategoria: Historia Świdnicy 1742-1945

  • Dodaj komentarz

    Dodaj komentarz