Artykuły

Z dziejów ludności greckiej i macedońskiej w Świdnicy po II wojnie światowej ▪ Marcin Wolny

Historia Świdnicy 1945-1989

UCHODŹCY Trwająca w latach 1946-1949 wojna domowa w Grecji była elementem globalnego konfliktu Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich (ZSRR) i Zachodu po II wojnie światowej. Klęska komunistów spowodowała emigrację żołnierzy tak zwanej Demokratycznej Armii Grecji oraz ich rodzin. W czasie wojny zginęło około 154 tysiące ludzi, emigracja liczyła od 55 do 100 tysięcy Greków, Macedończyków i […]

Z Powstania Warszawskiego na roboty przymusowe do Rzeszy ▪ Julia Gawryłkiewicz-Kodelska

Pamiętniki, publicystyka, relacje, wspomnienia

Na podstawie pamiętnika i listów pisanych od sierpnia 1944 r. do maja roku 1945 do znajomej w Poznaniu. Dziś 10 września 1944 roku. Niedzielne popołudnie w „Lager Nora”. Pada deszcz. Cisza w obozie Polek przymusowo wywiezionych z Powstania Warszawskiego na roboty do fabryki „Heliowatt-Werke” w Świdnicy. Część robotnic korzysta z pierwszej wolnej niedzieli i szuka […]

Zabytki kościoła Świętego Krzyża ▪ Edmund Nawrocki

Kościoły i religie

Wnętrze kościoła zostało urządzone w drugiej połowie XIX wieku i nie zawiera wysokiej klasy dzieł rzemiosła artystycznego. Niektóre barokowe elementy wystroju wydają się pochodzić z wyposażenia dawnego kolegium jezuickiego znajdującego się przy kościele pod wezwaniem świętego Stanisława biskupa i męczennika i świętego Wacława męczennika. W ołtarzu głównym widzimy na złotym tle obraz przedstawiający Chrystusa wiszącego […]

Zabytkowe seminarium w Krzyżowej ▪ Dawid Świdnicki

Okolice

Od początku swojej działalności Międzynarodowy Dom Spotkań Młodzieży „Krzyżowa” S.A. to miejsce, w którym poznają się młodzi ludzie z Polski i Niemiec, a także, coraz częściej, z innych krajów Europy. Międzynarodowe spotkania młodzieżowe stwarzają niepowtarzalną okazję do nawiązania i pogłębiania wzajemnych kontaktów, do wymiany poglądów i doświadczeń oraz zdobycia nowej wiedzy poprzez wspólne działania. Spotkania […]

Zabytkowy most ▪ Edmund Nawrocki

Okolice

Pierwszy na świecie żeliwny most drogowy zbudowany został w 1779 r. na rzece Severn w Anglii, a prawdopodobnie drugi – w r. 1796 na rzece Strzegomce w Łażanach na drodze prowadzącej do Żarowa. Rozpiętość dwóch przęseł mostu w Anglii wynosiła 30 m, zaś przęsło mostu w Łażanach miało rozpiętość 40 stóp, to jest 12,55 m. […]

Zakłady Pafal w Świdnicy ▪ Bogdan Trojnicki

Pozostałe

Tekst powstał w grudniu 2007 roku. 1. Od Fabrik H. Aron G.m.b.H. w 1902 roku do Heliowatt Werke w 1945 roku Wszystko zaczęło się od wynalezienia w 1866 roku samowzbudnej prądnicy prądu stałego. Dokonał tego niemiecki elektrotechnik i przemysłowiec Ernst Werner von Siemens (1816-1892), który już w roku 1847 skonstruował telegraf elektromagnetyczny. Następnym eksperymentem było […]

Zanim powstała fundacja "Krzyżowa" ▪ Edmund Nawrocki

Pamiętniki, publicystyka, relacje, wspomnienia

O Krzyżowej, jako miejscowości w której w czasie drugiej wojny światowej spotykali się przeciwnicy narodowego socjalizmu, dowiedziałem się z „Tygodnika Powszechnego”, gdzie w 1966 roku ukazały się notatki o tym fakcie. W lecie roku 1967 zwiedzałem pałac i mauzoleum marszałka polnego Helmutha von Moltke w Krzyżowej. Oprowadzał mnie Szewczyk, kierownik miejscowego Państwowego Gospodarstwa Rolnego. Na […]

Zapomniana szkoła ▪ Edmund Nawrocki

Historia Świdnicy 1945-1989

W publikacjach o powojennych szkołach świdnickich brak jakiejkolwiek wzmianki o szkole prowadzonej przez zakonnice. Istniała ona w Świdnicy od początku roku szkolnego 1947/48, to jest od września 1947 r., jako Prywatne Żeńskie Gimnazjum Gospodarcze Sióstr Prezentek. Nauka odbywała się w pomieszczeniach dawnego klasztoru urszulanek przy ówczesnej ul. Miedzianej 19, zwącej się dziś ul. Kotlarską. Gimnazjum […]

Zarys dziejów parafii katolickiej w Świdnicy ▪ Horst Adler (z języka niemieckiego przełożył i uzupełnił: Edmund Nawrocki)

Kościoły i religie

W średniowieczu Świdnica była drugim po Wrocławiu najważniejszym miastem Śląska. Wrocławiowi ustępowała tylko wielkością liczby mieszkańców i co za tym idzie – wielkością obszaru. Przejawiało się tu ożywione życie religijne. Obok gotyckiego kościoła parafialnego, znajdowały się tu klasztory franciszkanów i dominikanów oraz komandoria Krzyżowców z Czerwoną Gwiazdą. Było też dwanaście kaplic i trzy szpitale (przytułki […]

Zarys dziejów parafii kościoła pod wezwaniem świętych Stanisława i Wacława w Świdnicy do 1995 roku ▪ Edmund Nawrocki

Kościoły i religie

Pierwsza pewna wzmianka o kościele w Świdnicy pochodzi z 1249 r., kiedy to w mieście budowano klasztor i kościół Franciszkanów. O istnieniu parafii świdnickiej dowiadujemy się po raz pierwszy w r. 1250, gdy świadkiem na dokumencie jest Herman, pleban świdnicki. Przypuszcza się, że pierwszy kościół parafialny w naszym mieście zbudowany był z drewna i stać […]

Zarys dziejów przemysłu świdnickiego do zakończenia II wojny światowej ▪ Wiesław Rośkowicz

Historia Świdnicy 1742-1945

Wybudowanie w drugiej połowie XVIII wieku twierdzy świdnickiej spowodowało ograniczenie rozwoju miasta na ponad sto lat. Co prawda już w tym okresie istniały w Świdnicy oraz znajdującej się w jej pobliżu wsi Kleczków(1) manufaktury, jednak nie one kształtowały obraz miasta, które było wówczas postrzegane głównie jako ważna twierdza. Omawiając przemysł świdnicki powinno się jednak wspomnieć […]

Zarys dziejów Świdnicy ▪ Edmund Nawrocki

Historia ogólna Świdnicy

Świdnica wzmiankowana jest w dokumentach dopiero od r. 1243. Czy istniała wcześniej, nie wiemy. Na pieczęci miejskiej widniał początkowo gryf, a od połowy XV w. – na tarczy herbowej występowały gryf, dzik i dwie korony. Od r. 1966 Świdnica pieczętowała się znów tylko gryfem, a w r. 1999 powrócono do herbu czteropolowego. Przez ponad sto […]

Zarys dziejów Świdnicy ▪ Wiesław Rośkowicz

Historia ogólna Świdnicy

Pierwsza (niepewna) wzmianka o Świdnicy pochodzi z 1243 r., następna z 1249 r. i jest związana z budową kościoła zakonu Franciszkanów pw. „Najświętszej Marii Panny w lesie”. Przypuszcza się, że lokacja Świdnicy nastąpiła ok. 1250 r. Jednak dopiero w dokumencie z 3 września 1267 r. została ona po raz pierwszy wymieniona jako miasto (civitas). Świdnica […]

Zarys historii Świdnicy ▪ Andrzej Scheer

Historia ogólna Świdnicy

Miasto leży na Równinie Świdnickiej nad rzeką Bystrzycą (zwaną dawniej Świdnicką Wodą), na wysokości ok. 245 m n.p.m. w odległości 55 km od Wrocławia i 25 km od Wałbrzycha. Zajmuje powierzchnię 22,4 km2, liczy przeszło 62 tysiące mieszkańców mając największą w woj. wałbrzyskim gęstość zaludnienia równą 2.800 osób/km2. Ślady najstarszego osadnictwa pochodzą z epoki brązu […]

Zdobycie Świdnicy w 1761 roku przez wojska austriackie ▪ Wiesław Rośkowicz

Historia Świdnicy 1742-1945

W latach 1756-1763 w Europie toczyła się wojna siedmioletnia. Jednym z głównych teatrów działań wojennych był Śląsk. Wybudowana krótko przed rozpoczęciem wojny twierdza świdnicka była podczas tej wojny czterokrotnie oblegana i za każdym razem zdobywana. W historii zaznaczyły się szczególnie dwa oblężenia – przez wojska austriackie w 1761 roku oraz armię pruską w 1762 r. […]

Zegarowe spółki handlowe ze Świebodzic ▪ Rafał Wietrzyński

Okolice

Druga połowa XIX i początek XX wieku odznaczyły się dynamicznym rozwojem przemysłu w Świebodzicach. W znacznej mierze przyczyniły się do tego wszelkiego rodzaju przedsiębiorstwa zegarowe, których pod koniec XIX stulecia było już tutaj kilkanaście. To właśnie dzięki ich rozwojowi i wzrostowi produkcji, na terenie naszego miasta osiedla się coraz więcej przybyszów z zewnątrz, a same […]

Zespół Pieśni i Tańca "Bystrzyca" ▪ Barbara Piórkowska

Okolice

Zespół Pieśni i Tańca „Bystrzyca” ma swoją siedzibę w Wiejskim Domu Kultury w Bystrzycy Górnej i objęty jest patronatem Gminnego Ośrodka Sportu i Rekreacji w Świdnicy. Początki działalności zespołu sięgają 1994 roku, kiedy to z inicjatywy Teresy Kmery powstaje dziecięcy zespół złożony z mieszkańców miejscowości leżących na terenie gminy wiejskiej Świdnica. Pozyskała ona do pomocy […]

Zestawienie nazw ulic niemieckich ▪ Wiesław J. Raszkiewicz

Nauki pomocnicze historii i pokrewne

Wersja III – listopad 2012 r. Nazwa 1944 r. Wcześniejsze nazwy niemieckie Nazwa 2012 r. Wcześniejsze nazwy polskie – A – Adolf-Freudenberg-Str. Kopernika, Mikołaja Adolf-Hitler-Platz Wilhelmspl., do 1933 Grunwaldzki, plac Adolf-Kessel-Str. Boduena, Jana Adolf-von-Scholz-Str. Hauptstr., do 1941 Główna Agnesstr. Agnieszki, Księżnej Agnieszki, 1945-ok. 1950 Marchlewskiego, Juliana, do 1992 Am Bahnhof Dworcowa Am Eichamt Miernicza Amselweg […]

Zjednoczenie Świebodzickich Fabryk Zegarów ▪ Rafał Wietrzyński

Nowości, Okolice

Pod koniec XIX wieku doszło do spektakularnego wydarzenia w historii świebodzickiego przemysłu zegarowego. Zwalczający się dotąd i konkurujący ze sobą producenci zegarów z naszego miasta postanowili dojść do porozumienia i powołać do życia duże konsorcjum, które zapisało się w historii pod nazwą: Zjednoczenia Świebodzickich Fabryk Zegarów (niem. Vereinigte Freiburger Uhrenfabriken). Zdarzenie to zasługuje dzisiaj na […]

Złote gody świdnickiej Biblioteki Pedagogicznej ▪ Lidia Zwolińska

Historia Świdnicy po roku 1989

Tekst powstał w kwietniu 2002 r. Niewiele ponad trzy lata temu, w marcu roku 1999, my – pożyteczni sojusznicy działań naukowo-oświatowych i kulturalnych w naszym mieście – zebraliśmy się w Koło Przyjaciół Biblioteki, wspierając placówkę w jej pracy na rzecz świdnickiego środowiska czytelniczego. Tym bardziej czujemy się usatysfakcjonowani uczestnictwem w niezwyczajnej uroczystości z okazji jej […]

Złoty jubileusz Biblioteki Pedagogicznej w Świdnicy ▪ Lucjan Momot

Historia Świdnicy po roku 1989

Tekst powstał w kwietniu 2002 r. Jubileusz skromnie, ale uroczyście, bo w serdecznej atmosferze przybyłych przyjaciół Biblioteki Pedagogicznej świętowano w czwartek 4 kwietnia 2002 roku, w sali konferencyjnej Domu Nauczyciela w Świdnicy. Przy ciastku, kawie i herbacie. Uroczystość prowadziła magister Alina Janik, emerytowana polonistka, ongiś nauczycielka-metodyk i wizytator Kuratorium Oświaty i Wychowania w Wałbrzychu „zawodowo […]

Złoty jubileusz teatru "Jacy-Tacy" z Piotrowic Świdnickich ▪ Lucjan Momot

Okolice

Założycielką, twórczynią i dyrektorką Teatru „Jacy-Tacy”, jego sercem, duszą i mózgiem przez okres kilkudziesięciu lat była Julia Buda (15.03.1921-05.02.2007). Pani Julia przybyła do Piotrowic ze wsi Targanice koło Andrychowa w powiecie wadowickim, w lipcu roku 1945. „Piotrowice – mówiła – wtedy stanowiły istną wieżę Babel. Byli tutaj Niemcy, przybywali Polacy z różnych stron Polski, stacjonowały […]

Zmartwychwstanie ulicy Pańskiej ▪ Andrzej Dobkiewicz

Nowości, Pozostałe

Pańska należy do grupy najstarszych ulic świdnickich, wytyczonych jeszcze w XIII wieku razem z siatką pozostałych ulic wokół placu targowego, późniejszego Rynku. W ciągu kilkuset lat jej historii dzieliła losy miasta podczas wielu pożarów. Jej zabudowa – początkowo drewniana, później murowana nie odbiegała znacząco od innych ulic okalających Rynek. „Sądząc z zachowanych zapisek i wzmianek […]

Znalezisko w wieży kościelnej ▪ Edmund Nawrocki

Kościoły i religie

23 lutego 1998 r. ks. wikariusz Kazimierz Czuczoła znalazł przypadkowo w górnej części wieży świdnickiego kościoła parafialnego pw. świętych Stanisława i Wacława sześć podrzuconych tam metalowych przedmiotów. W otworze pod drewnianymi schodkami leżały cztery cylindryczne pojemniki i dwie puszki. W pojemnikach, których długość wynosi od 12 do 55 cm, a średnica od 4 do 8,5 […]

Życie jednego z pierwszych pionierów miasta Świdnica ▪ Barbara Jończyk

Nowości, Pamiętniki, publicystyka, relacje, wspomnienia

Świdnica jest miastem bardzo bliskim i drogim mojemu sercu, a jednocześnie wiąże się z nim tragiczna tajemnica dotychczas nierozwiązana. Intrygowało mnie i intryguje do dziś, dlaczego piekarnia na ulicy Długiej 19 w podwórku jest zabarykadowana, natomiast sklep, w którym sprzedawano pieczywo, przekształcił się i znikł napis nad witryną – „Karol Jończyk”, jaki był jeszcze w […]

Żydowskie partie polityczne w Świdnicy po II wojnie światowej ▪ Dawid Świdnicki

Judaica

Powszechnie wiadomo, że w 1945 roku uchwałą Krajowej Rady Narodowej (KRN) dopuszczono do legalnej działalności w Polsce jedynie sześć partii politycznych. Były to: Polska Partia Robotnicza (PPR), Polska Partia Socjalistyczna (PPS), Polskie Stronnictwo Ludowe (PSL), Stronnictwo Ludowe (SL), Stronnictwo Demokratyczne (SD) oraz Stronnictwo Pracy (SP). Nie zezwolono na reaktywowanie między innymi największej partii politycznej II […]

Scroll to Top