Historia świdnickiej synagogi z XIX wieku ▪ Tomasz Jamróg

Opublikowano: 22 maja 2012, Odsłon: 2 991
  • Synagoga świdnickiej gminy wyznaniowej mogła powstać dzięki ponownemu napływowi ludności żydowskiej do miasta na początku XIX wieku. Od 1847 roku domem modlitwy było pomieszczenie w kamienicy nr 8 w Rynku, w domu „Pod Złotym Chłopkiem”. Dopiero w drugiej połowie XIX stulecia społeczność wyznania mojżeszowego mogła pozwolić sobie na wzniesienie właściwej bożnicy. W roku 1874 zorganizowano loterię fantową celem zebrania środków na budowę. Nota bene nagrody rzeczowe ufundowali mieszkańcy miasta wyznający różne religie, a ponadto Żydzi zobowiązali się do wpłacenia datku w wysokości trzeciej części płaconych podatków. Całkowity koszt budowy wyniósł 54 tysiące marek. 26 sierpnia 1877 roku poświęcono i oddano do użytku umiejscowioną przy ulicy Cesarza Wilhelma (obecnie aleja Niepodległości) synagogę.

    Projekt obiektu stworzył studiujący w Paryżu żydowski architekt Edwin Oppler (1831-1880), który odrzucił zalecenia chrześcijańskich budowniczych, idących w kierunku budowli synagogicznych w stylu mauretańskim, a przyjął styl neoromański, chcąc w ten sposób pokazać asymilację niemieckich Żydów. Znamiona neoromantyzmu widoczne były w oknach świdnickiej synagogi, obramowaniach drzwi, ozdobnych fryzach i gzymsach, które pozostawały w dużym kontraście z charakterystycznym kształtem dachu i jego obu wież frontowych, jak również z oktagonalną bryłą kopuły nad relikwiarzem. Projekt zrealizował miejscowy mistrz ciesielski Urban. Świątynię wyposażono także w organy, dozwolone w żydowskim rycie liberalnym. Sama konstrukcja wzorowana była na wrocławskiej bożnicy. Mogła pomieścić w części męskiej i emporze żeńskiej w sumie 250 osób, co jak na ówczesną ilość wszystkich Żydów mieszkających w Świdnicy (257 osób w 1871 roku, 339 w 1890 i mniej w latach następnych) wydawało się być wielkością w zupełności wystarczającą.

    Mowę inauguracyjną wygłosił rabin A. Blumenfeld w obecności nadburmistrza Gustawa Ludwika Glubrechta.

    W 1893 roku obchodzono również odświętnie 25 lecie działalności Blumenfelda w świdnickiej synagodze i tym razem ze współudziałem oficjeli miejskich różnych wyznań. Rabin ten związany był ze Świdnicą aż do swojej śmierci w 1904 roku, kiedy to zastąpił go Felix Brock.

    Od początku lat 20. XX wieku rozpoczęły się wystąpienia antysemickie w całych Niemczech. Późniejsze wypadki polityczne i objęcie władzy przez Adolfa Hitlera doprowadziły do tragicznego końca synagogi w Świdnicy. Wydarzenia „nocy kryształowej” z 9 na 10 listopada 1938 roku doprowadziły do podpalenia żydowskiej świątyni i całkowitego jej zniszczenia. Ruiny obiektu zostały rozebrane na przełomie roku 1938-1939.


    Kategoria: Judaica

  • Dodaj komentarz

    Dodaj komentarz